آتا
- مشخصات
- مجموعه: طوایف ترکمن
- منتشر شده در پنج شنبه, 01 فروردين 1392 20:34
- تعداد بازدید: 2531
تحقیق از: محمود عطاگزلی
سلطانشا آتانیازوف مینویسد: «یکی از طوایفی که در بسیاری از مناطق ترکمنستان پراکنده شدهاند، آتاها هستند. بر اساس نوشتهی س.م. دمیدوف، مردمنگار مشهور، آتاها نیز مانند طوایف خوجه، شیخ، سید، مخدوم و مجاور از طوایف مقدس به شمار میروند.
آتاها به عنوان یک طایفه در صحراهای نزدیک کوههای بالقان تشکیل یافتهاند. مردمنگار اهل مسکو س.پ. پولیاکوف مینویسد که آتاها در قرون میانه از تیرههای صحرانشین طایفهی یازیر که در ناحیه بَحِردن میزیستهاند – و نه تیرههای شهرنشین که در آخال سکنی داشتهاند - بوجود آمده اند.
ولی این نظر کاملا حقیقت ندارد.
در اوایل ربع دوم قرن چهارده میلادی به علت وخامت اوضاع چراگاهها، و جدال طوایف و تیرهها و نیز اوضاع جنگی، آتاها مجبور به ترک این منطقه شدند. آنها به دو گروه تقسیم میشوند: یک گروه به کۆرِنداغ (Kürendag) (قازانجیق و قیزیل آرباط)، و گروه بزرگی به نواحی داشحوْووُض (داشاوْغوُز) در امتداد خانیاپ Ha:nýa:p و آتایاپ Ataýa:p گوچ میکنند.
گروه دوم در این منطقه 21-22 سال سکونت میکنند و بعد به سال 1856 میلادی برابر با سال خرگوش با رخصت سیدمحمد خان حاکم خیوه، در منطقه دؤرتگُل Dörtgül و بیرونی Biruny (شاپباز Şapbaz پیشین) کشور قرهقالپاقستان سکونت میگزینند. بعدها تعدادی از این گروه به مناطق دارغانآتا، دأنهو، ماری و ساقارچأگه کوچ میکنند و روستاهایی را با نام آتا بوجود میآورند.
تعدادی از آتاهایی که به کۆرِنداغ رفته بودند نیز در مناطق تجن و گرگان ایران سکونت میکنند.
در سال 1891 میلادی مقامات روسی، 160 خانوار از آتاهایی که در مناطق تجن و ماری و اِتِک زندگی میکردند را به ساراغت Saragt کوچ دادند و روستاهای آتا در این منطقه بوجود آمد.» [1]
أرساری
- مشخصات
- مجموعه: طوایف ترکمن
- منتشر شده در پنج شنبه, 01 فروردين 1392 20:28
- تعداد بازدید: 1808
تحقیق از: محمود عطاگزلی
سلطانشا آتانيازوف در باره طایفهی أرساری مینویسد:«این طایفهی بزرگ ترکمن، بیشترین جمعیت استان چأرجو را تشکیل میدهد و در مناطق مختلفی از ترکمنستان، در گالاسیا Galasiýa، آلات Alat، قاراکؤل Garaköl از استان بخارا، و در بهارستان از استان قاشغادریا Kaşgaderýa، و در مناطق سواحلی رودخانه سوُرخاندریا و در نواحی مختلف از کالخوزآباد Kolhozabat، جیلیکؤل Jiliköl، قوُمسنگّیر و شهریتوُز کشور تاجکستان زندگی میکنند. تعداد زیادی از أرساریها در شهرهای بلخ، مِیمنه، مزارشریف، آنتقوُیی Antguýy (=اندخوی) و هرات کشور افغانستان زندگی میکنند. تعداد اندکی از آنان نیز در مشهد، بجنورد و گنبدکاووس زندگی میکنند. أرساریها در ترکیه نیز به چشم میخورند.
تمامی منابع حکایت از این دارند که نام این طایفه از نام شخصیتی تاریخی به نام أرساری گرفته شده است. در حقیقت اتحادیه طوایف سالیر ایلی که در ناحیه بالقان Balkan میزیستهاند رهبری به نام أرساری بای Ärsary Baý داشتهاند. ابوالغازی بهادرخان در این باره مینویسد: «در ابوالخان شخصی به نام أرساری زندگی میکرد. وی مردی ثروتمند و کهنسال بود و در اشاعه امور دین اسلام نهایت جدیت داشت»[1]. بر اساس اطلاعاتی که ابوالغازی بهادرخان میدهد سلسله نسب أرساری اینگونه است: «اوغوز، فرزند وی سالیر قازان، فرزند وی اؤگۆرجیک آلپ، وی دو فرزند دوقلو به نام بردی و بوُقا داشته است. فرزندان بردی به نامهای قوُلمی و قوُلحاجی، فرزند أرساری فرزند قولحاجی است. فرزندان أرساری به نامهای اینِلغازی، زینلغازی و مصطفیغازی میباشند.»